Zakonski osnov za prestanak obavljanja obrta
Zakonom o obrtu i srodnim djelatnostima u Federaciji BiH propisani su slučajevi u kojima nadležni organ rješenjem utvrđuje prestanak obavljanja obrta po sili zakona, na osnovu zahtjeva Porezne uprave Federacije BiH.
Prestanak obrta zbog neaktivnosti i neplaćanja poreza
Prema odredbi člana 37. stav 1. tačka l) Zakona, prestanak obavljanja obrta se utvrđuje kada se, nakon provjere od strane Porezne uprave FBiH, utvrdi da obrtnik koji nije privremeno obustavio obavljanje obrta duže od šest mjeseci ne ostvaruje ni prihod ni rashod po osnovu obrtničke djelatnosti.
Takođe, članom 37. stav 1. tačka m) Zakona propisano je da će nadležni organ utvrditi prestanak obavljanja obrta po sili zakona i u slučaju kada obrtnik u posljednjih šest mjeseci, odnosno duže od šest mjeseci, ne obračunava i ne plaća porezne obaveze.
Postupak po zahtjevu Porezne uprave
Imajući u vidu navedene zakonske odredbe, Porezna uprava FBiH ovlaštena je da podnese zahtjev za utvrđivanje prestanka obavljanja obrta, a nadležni opštinski organ je obavezan da po tom zahtjevu postupi i donese rješenje po službenoj dužnosti. U takvim slučajevima, prestanak obavljanja obrta se utvrđuje sa danom donošenja rješenja.
ID broj kao osnovni preduslov za obavljanje obrta
Posebno je važno istaći da je posjedovanje identifikacionog broja poreznog obveznika (ID broj) osnovni preduslov za zakonito započinjanje obavljanja obrtničke djelatnosti. Ukoliko obrtniku nije dodijeljen ID broj od strane Porezne uprave, smatra se da on nije ispunio zakonom propisane uslove za početak rada, jer bez ID broja obrtnička djelatnost ne može zakonito započeti.
Ostali zakonski uslovi i donošenje rješenja
U tom smislu, članom 37. stav 1. tačka i) Zakona propisano je da nadležni organ po službenoj dužnosti utvrđuje prestanak obavljanja obrta ako se utvrdi da obrtnik ne ispunjava uslove iz članova 5., 6. i 10. Zakona. Član 10. stav 3. Zakona dodatno propisuje da prostor i oprema za obavljanje obrta moraju ispunjavati propisane tehničke, zdravstvene, sanitarne, sigurnosne i druge uslove u skladu s posebnim propisima.
Na osnovu zahtjeva Porezne uprave FBiH i utvrđenog činjeničnog stanja, nadležni opštinski organ donosi rješenje po službenoj dužnosti kojim se utvrđuje trajni prestanak obavljanja obrta, budući da obrtnik nije ispunio osnovne zakonske pretpostavke za zakonito obavljanje djelatnosti, prvenstveno jer mu nije dodijeljen identifikacioni broj poreznog obveznika.